پیدا کردن موقعیت ماهواره
شما بارها شنیده اید که وقتی ماهواره ای را نام می برند موقعیت آن را هم می گویند. مثلا هاتبرد که به نام تنها ماهواره اکتفا نمی شود ، بلکه درست ترآن هاتبرد ۱۳ درجه شرقی است. که با Hotbird 13° E نمایش می دهند.
حرف E مخفف کلمه East به معنی شرق و متقابلا حرف W به معنی غرب (West) می باشد.
حالا برای توضیح این مطلب باید کمی به جغرافی بپردازیم.
ر به نقشه کره زمین نگاه کنید ، کره زمین را به برش های طولی و عرضی تقسیم می کنند. این کار برای تعیین دقیق موقعیت بکار می رود. خطوط طولی را نصف النهار (Longitude) و خطوط عرضی را مدار(Latitude) می نامند.
به طور قراردادی مداری که دقیقا منطبق با خط استوا است مدار صفر درجه نام گذاری کرده اند. مداری که در قطب قرار دارد مدار ۹۰ درجه است. هرچه مقدار عددی مدار به ۹۰ نزدیک تر شود یعنی آنجا به قطب نزدیک تر است و بالعکس .
به عنوان مثال استکهلم روی مدار ۵۹.۳ درجه قرار دارد و تهران بر روی مدار ۳۵.۷ درجه . به دنبال این اعداد باید کلمه شمالی و جنوبی هم آورده شود. به این معنی که اگر نقطه مورد نظر روی نیمکره شمالی واقع شده باشد کلمه شمالی و اگر بر روی نیمکره جنوبی باشد کلمه جنوبی را به یدک می کشد. در مورد مثال بالا هر دو شهر در نیمکره شمالی قرار دارند . پس می گوییم استکهلم در مدار ۵۹.۳ درجه شمالی قرار دارد یا در مورد تهران ۳۵.۷ درجه شمالی.
در مورد مدارها به نظر منطقی می رسد که مدار صفر یا همان رفرنس را خط استوا قرار داده اند ولی در مورد نصفالنهار ها چه؟ برای نصفالنهار ها ، نصف النهار رفرنس یا صفر را خط فرضی قرار داده اند که از گرینویچ لندن می گذرد.
صف النهار گرینویچ به صورت قرار دادی کره زمین را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می کند. با این حساب استکهلم روی نصف النهار ۱۸ درجه شرقی و تهران ۵۱.۴ درجه شرقی قرار دارند. یعنی اگر هر دو شهر را بر روی نقشه نگاه کنیم هر دو در طرف راست (شرق) خط گرینویچ قرار دارند.
ر مورد تعیین موقعیت ماهواره ها در آسمان هم به همین گونه عمل می شود. موقعیت مداری همه ماهواره ها بدلیل اینکه در مدار ژئو سنکرون (بالای خط استوا و ارتفاع ۳۶۶۰۰ کیلومتر)قرار دارند همگی صفر است و آن را بیان نمی کنند بلکه فقط موقعیت ماهواره ها را از نظر شرقی و غربی بودن نسبت به خط گرینویچ بیان می کنند.
حالا با این توضیح بایستی معما برای شما حل شده باشد. وقتی می گویند ماهواره هاتبرد ۱۳ درجه شرقی یعنی ۱۳ درجه از خط مبدا گرینویچ به سمت شرق . به بیان دیگر اگر ناظری به آسمان نگاه کند ماهواره هاتبرد در سمت چپ گرینویچ قرار می گیرد.
برای تنظیم آنتن ماهواره از قوائد بالا کمک گرفته می شود. همانطور که گفته شد تهران در موقعیت ۵۱.۴ درجه شرقی قرار دارد . برای قرار دادن آنتن به سمت هاتبرد °۱۳ شرقی به این صورت عمل می کنیم:
۳۸.۴ = ۱۳ - ۵۱.۴
معنی این محاسبه ساده اینست که هاتبرد نسبت به شهر استکهلم ۳۸.۴ درجه انحراف مثبت دارد. به بیان دیگر اگرپشت آنتن ایستاده ، آنتن را رو به جنوب قرار دهیم سپس حدود ۳۸.۴ درجه آنتن را به سمت راست بچرخانیم این نقطه موقعیت حدودی هاتبرد است.
موقعیت شهرهای ایران
موقعیت ایران
ارتفاع (Elevation )
ولی این همه ماجرا نیست بلکه زاویه آنتن با سطح افقی نیز مطرح است. خوشبختانه برای این زاویه در پشت آنتن ها درجه بندی قرار داده شده است که با شل کردن پیچ آن قابل تنظیم است. به این زاویه زاویه فراز یا Elevation ( ارتفاع ) می گویند.
Elevation ، به ارتفاع ماهواره ازافق بر حسب درجه گفته می شود . ارتفاع منفی به معنای زیر افق است .
زاویه فراز یا ارتفاع برای هاتبرد در موقعیت تهران ۳۲ درجه حساب میشود. از روی این اعداد می توان نتیجه گرفت که آنتن هایی که در تهران به سمت هاتبرد قرار دارند بیشتر به سمت آسمان قرار دارند تا مثلا دراستکهلم . دلیل آن هم بسیار واضح است : تهران نسبت به استکهلم در مدار پایینتری (به استوا نزدیک تر ) قرار دارد.
برای ماهواره های شرقی: اگر درجه انحراف مثبت باشد آنتن را به سمت راست می چرخانیم (مانند هاتبرد) و اگر درجه انحراف منفی باشد ، آنتن را به سمت چپ چرخانده می شود.مانند 902 Intelsat در ۶۲ درجه
این روش برای تنظیم آنتن ماهواره ساده ترین روشی است که می تواند برای افراد آماتور در یک منطقه معین مثل تهران مفید و کاربردی باشد وگرنه در آموزش افراد حرفه ای برای این کار از این روش استفاده نمی شود. هر چند برخی افراد حرفه ای هم از همین روش شرح داده شده استفاده می کنند و خیلی هم راضی هستند. دلیل آن هم اینست که افراد مذکور مدت های مدیدی است که در منطقه ای معین آنتن نصب می کنند و به اصطلاح دستشان عادت کرده است. حال اگر این افراد را به کشور دیگری با موقعیت جغرافیایی متفاوتی ببرید و بگویید آنتن را تنظیم کن به احتمال زیاد قادر به انجام آن نیستند.
به طور خلاصه باید بگویم اصولا افراد حرفه ای از زاویه ای استفاده می کنند که به آن زاویه Azimuth می گویند.
سمت / گرا ( Azimuth)
آزیموت ( سمت / گرا ) قوس افقی در جهت عقربه های ساعت است که نقطه شمال مبنای آن (نقطه صفر) تلقی می شود.
آزیموت یعنی زاویه پای عمود ماهواره در افق ناظر ، از پای عمود ستاره قطبی
زاویه ها را با قطب نما اندازه گیری می کنند.که از 0 تا 360 درجه علامت گذاری میشود . به خاطر همین در مورد مثال هاتبرد چرخاندن آنتن به مقدار ۳۸ درجه به سمت راست دیگر کارساز نیست چرا که زاویهAzimuth را با قطب نما اندازه گیری می کنند و قطب مغناطیسی با قطب واقعی کره زمین منطبق نمی باشد.
برای توضیح بیشتر می توان همان مثال هاتبرد را این دفعه با زاویه Azimuth آورد. زاویه Azimuth برای هاتبرد درتهران ۲۳۳.۷ درجه است.بدین معنی که با کمک قطب نما به مقدار۲۳۳.۷ درجه از راستای شمال در جهت عقربه های ساعت باید آنتن خود را بچرخانید تا آنتن شما در جهت ماهواره هاتبرد قرار گیرد.
آزیموت به صورت منفی هم نوشته میوشد که یعنی خلاف جهت عقربه های ساعت که در این حالت برای تهران ۱۲۷- درجه نسبت به هاتبرد است .
۱۲۷=۲۳۳- ۳۶۰
زاویه فراز( Elevation ) برای هر دو روش همان ۳۲.۲ درجه است.
شما بارها شنیده اید که وقتی ماهواره ای را نام می برند موقعیت آن را هم می گویند. مثلا هاتبرد که به نام تنها ماهواره اکتفا نمی شود ، بلکه درست ترآن هاتبرد ۱۳ درجه شرقی است. که با Hotbird 13° E نمایش می دهند.
حرف E مخفف کلمه East به معنی شرق و متقابلا حرف W به معنی غرب (West) می باشد.
حالا برای توضیح این مطلب باید کمی به جغرافی بپردازیم.
 |
| نقشه موقعیت جهانی |
ر به نقشه کره زمین نگاه کنید ، کره زمین را به برش های طولی و عرضی تقسیم می کنند. این کار برای تعیین دقیق موقعیت بکار می رود. خطوط طولی را نصف النهار (Longitude) و خطوط عرضی را مدار(Latitude) می نامند.
به طور قراردادی مداری که دقیقا منطبق با خط استوا است مدار صفر درجه نام گذاری کرده اند. مداری که در قطب قرار دارد مدار ۹۰ درجه است. هرچه مقدار عددی مدار به ۹۰ نزدیک تر شود یعنی آنجا به قطب نزدیک تر است و بالعکس .
به عنوان مثال استکهلم روی مدار ۵۹.۳ درجه قرار دارد و تهران بر روی مدار ۳۵.۷ درجه . به دنبال این اعداد باید کلمه شمالی و جنوبی هم آورده شود. به این معنی که اگر نقطه مورد نظر روی نیمکره شمالی واقع شده باشد کلمه شمالی و اگر بر روی نیمکره جنوبی باشد کلمه جنوبی را به یدک می کشد. در مورد مثال بالا هر دو شهر در نیمکره شمالی قرار دارند . پس می گوییم استکهلم در مدار ۵۹.۳ درجه شمالی قرار دارد یا در مورد تهران ۳۵.۷ درجه شمالی.
در مورد مدارها به نظر منطقی می رسد که مدار صفر یا همان رفرنس را خط استوا قرار داده اند ولی در مورد نصفالنهار ها چه؟ برای نصفالنهار ها ، نصف النهار رفرنس یا صفر را خط فرضی قرار داده اند که از گرینویچ لندن می گذرد.
 |
| نقشه مختصات جهانی |
صف النهار گرینویچ به صورت قرار دادی کره زمین را به دو بخش غربی و شرقی تقسیم می کند. با این حساب استکهلم روی نصف النهار ۱۸ درجه شرقی و تهران ۵۱.۴ درجه شرقی قرار دارند. یعنی اگر هر دو شهر را بر روی نقشه نگاه کنیم هر دو در طرف راست (شرق) خط گرینویچ قرار دارند.
 |
| نقشه موقعیت ماهواره ها |
ر مورد تعیین موقعیت ماهواره ها در آسمان هم به همین گونه عمل می شود. موقعیت مداری همه ماهواره ها بدلیل اینکه در مدار ژئو سنکرون (بالای خط استوا و ارتفاع ۳۶۶۰۰ کیلومتر)قرار دارند همگی صفر است و آن را بیان نمی کنند بلکه فقط موقعیت ماهواره ها را از نظر شرقی و غربی بودن نسبت به خط گرینویچ بیان می کنند.
حالا با این توضیح بایستی معما برای شما حل شده باشد. وقتی می گویند ماهواره هاتبرد ۱۳ درجه شرقی یعنی ۱۳ درجه از خط مبدا گرینویچ به سمت شرق . به بیان دیگر اگر ناظری به آسمان نگاه کند ماهواره هاتبرد در سمت چپ گرینویچ قرار می گیرد.
برای تنظیم آنتن ماهواره از قوائد بالا کمک گرفته می شود. همانطور که گفته شد تهران در موقعیت ۵۱.۴ درجه شرقی قرار دارد . برای قرار دادن آنتن به سمت هاتبرد °۱۳ شرقی به این صورت عمل می کنیم:
۳۸.۴ = ۱۳ - ۵۱.۴
معنی این محاسبه ساده اینست که هاتبرد نسبت به شهر استکهلم ۳۸.۴ درجه انحراف مثبت دارد. به بیان دیگر اگرپشت آنتن ایستاده ، آنتن را رو به جنوب قرار دهیم سپس حدود ۳۸.۴ درجه آنتن را به سمت راست بچرخانیم این نقطه موقعیت حدودی هاتبرد است.
موقعیت شهرهای ایران
موقعیت ایران
ارتفاع (Elevation )
ولی این همه ماجرا نیست بلکه زاویه آنتن با سطح افقی نیز مطرح است. خوشبختانه برای این زاویه در پشت آنتن ها درجه بندی قرار داده شده است که با شل کردن پیچ آن قابل تنظیم است. به این زاویه زاویه فراز یا Elevation ( ارتفاع ) می گویند.
 |
| ارتفاع |
Elevation ، به ارتفاع ماهواره ازافق بر حسب درجه گفته می شود . ارتفاع منفی به معنای زیر افق است .
زاویه فراز یا ارتفاع برای هاتبرد در موقعیت تهران ۳۲ درجه حساب میشود. از روی این اعداد می توان نتیجه گرفت که آنتن هایی که در تهران به سمت هاتبرد قرار دارند بیشتر به سمت آسمان قرار دارند تا مثلا دراستکهلم . دلیل آن هم بسیار واضح است : تهران نسبت به استکهلم در مدار پایینتری (به استوا نزدیک تر ) قرار دارد.
برای ماهواره های شرقی: اگر درجه انحراف مثبت باشد آنتن را به سمت راست می چرخانیم (مانند هاتبرد) و اگر درجه انحراف منفی باشد ، آنتن را به سمت چپ چرخانده می شود.مانند 902 Intelsat در ۶۲ درجه
این روش برای تنظیم آنتن ماهواره ساده ترین روشی است که می تواند برای افراد آماتور در یک منطقه معین مثل تهران مفید و کاربردی باشد وگرنه در آموزش افراد حرفه ای برای این کار از این روش استفاده نمی شود. هر چند برخی افراد حرفه ای هم از همین روش شرح داده شده استفاده می کنند و خیلی هم راضی هستند. دلیل آن هم اینست که افراد مذکور مدت های مدیدی است که در منطقه ای معین آنتن نصب می کنند و به اصطلاح دستشان عادت کرده است. حال اگر این افراد را به کشور دیگری با موقعیت جغرافیایی متفاوتی ببرید و بگویید آنتن را تنظیم کن به احتمال زیاد قادر به انجام آن نیستند.
به طور خلاصه باید بگویم اصولا افراد حرفه ای از زاویه ای استفاده می کنند که به آن زاویه Azimuth می گویند.
سمت / گرا ( Azimuth)
آزیموت ( سمت / گرا ) قوس افقی در جهت عقربه های ساعت است که نقطه شمال مبنای آن (نقطه صفر) تلقی می شود.
آزیموت یعنی زاویه پای عمود ماهواره در افق ناظر ، از پای عمود ستاره قطبی
 |
| سمت / گرا / آزیموت |
زاویه ها را با قطب نما اندازه گیری می کنند.که از 0 تا 360 درجه علامت گذاری میشود . به خاطر همین در مورد مثال هاتبرد چرخاندن آنتن به مقدار ۳۸ درجه به سمت راست دیگر کارساز نیست چرا که زاویهAzimuth را با قطب نما اندازه گیری می کنند و قطب مغناطیسی با قطب واقعی کره زمین منطبق نمی باشد.
 |
| آزیموت و ارتفاع |
برای توضیح بیشتر می توان همان مثال هاتبرد را این دفعه با زاویه Azimuth آورد. زاویه Azimuth برای هاتبرد درتهران ۲۳۳.۷ درجه است.بدین معنی که با کمک قطب نما به مقدار۲۳۳.۷ درجه از راستای شمال در جهت عقربه های ساعت باید آنتن خود را بچرخانید تا آنتن شما در جهت ماهواره هاتبرد قرار گیرد.
 |
| آزیموت و ارتفاع |
آزیموت به صورت منفی هم نوشته میوشد که یعنی خلاف جهت عقربه های ساعت که در این حالت برای تهران ۱۲۷- درجه نسبت به هاتبرد است .
۱۲۷=۲۳۳- ۳۶۰
زاویه فراز( Elevation ) برای هر دو روش همان ۳۲.۲ درجه است.
| مطالب مرتبط | |
| ماهواره چیست | ماهواره های قابل دریافت در ایران |
| ماهواره ها | موقعیت جهانی همه ماهواره ها |
| موقعیت ماهواره | موقعیت ایران |
| موقعیت ماهواره ها | موقعیت شهرهای ایران |
با بیان خیلی ساده نکات علمی مفیدی را مطرح کردید . ممنون
پاسخحذفرسیوراستارست ما جهت یاهست رو نداره کدام جهت از ماهواره ها رو میشه در منو پیدا کرد
پاسخحذفوارد گزینه "سازمان خدمات "میشوید..به قسمت "ویرایش فهرست ترانسپوندر" می روید و با استفاده از کنترل و حرکت روی حروف یک ماهواره جدید میسازید و ذخیره میکنیدیا حتی میتوانید نام یکی از ماهواره های که کمتر استفاده میشوند را تغییر دهید بعد دوباره به منوی جستجو بر میگردید و ان ماهواره را انتخاب میکنید . در صورت تنظیم دیش شبکه نمایش داده می شوند . ااگر تا بحال انجام نداده اید به نصاب مراجعه کنید
پاسخحذف